Pa mua | 07.03.2018 | nyje.al
Anonimiteti i këtyre rradhëve nuk qëndron për me iu arratisë përgjegjësisë së shkrimit, por për me rujt intimitetin e leximit. … Por edhe për me iu arratisë akuzës për plagjiaturë. Meqë nuk po citon të tjerët, shkruesi nuk po citon as veten. Kjo flet-rrëfe është një përbindësh plot me copa autorësh. Shkruesi i kësaj flet-rrëfeje më shumë se sa i ka lexu këta autorë është lexu prej tyre. Me lexu do të thotë me dëgju veten teksa lexohesh.
Një ditë prej ditësh, kur dielli po shndrite fort e pak po nxehte, na pyeti shoqja S—vetëm një shoqe mund të bëjë paturp të tillë pyetje—“çfarë është turp (me folë) sot?” Të dy ne, shokët e saj përballë në tavolinë, ngelëm pa përgjigje.
______________________________________________________________________________________________

Liria e fjalës s’ka lënë nam e nishan pa thënë në demokracinë tonë liberale. I kam pa‘ ma të mirët’ e gjeneratës time duke folë pa ndrydhje e dyshime për gjithçka që ka qenë e ndaluar publikisht më parë nga konservatorë privatë dhe komunistë publik. Dominimi dhe shfrytëzimi, korrupsioni dhe diskriminimi, seksizmi dhe hedonizmi, sadizmi dhe mazokizmi janë, tashmë-prej-kohësh, pasarelat bashkëkohore të diskursit, fantazitë e agjitacion-propagandës sunduese, qilimat që mbajnë ëndrrat tona të pashtjelluara; janë turpet tona paturp. Premisa bazë dhe garancia e autoritetit të këtyre kategorive është qejfi. Premtimi i këtyre kategorive është se nëse subjektet pranojnë me banu me to dhe në to, atëherë brenda tyre do të bëjnë qejf si shtypësi ashtu edhe i shtypuri. E thënë më shkurt, nëse sot s’po bën qejf, atëherë këto kategori të thonë, kinse me shqetësim, se ka diçka vërtetë serioze që nuk shkon me ty.
Përkundrazi, ti e ke të drejtën dhe lirinë mos me ba qejf. Prej kësaj fillon lehtësimi nga shantazhi i qejfit. Autoritarizmi i sotëm është autoritarizmi i qejfit. Ka autoritet sot ai i cili supozohet-se-po-bën-qejf, ai të cilit supozohet-se-po-i-plotësohet dëshira. Kush bën qejf, atij i dëgjohet fjala. Nëse liria në socializëm mund të ketë qenë liria specifike dhe ekskluzive e anëtarëve të partisë me ba qejf me turpet e rreshtuara pak më sipër, atëherë liria në demokraci na del të ketë qenë premtimi se këto turpe tashmë do të pluralizohen për të gjithë. Pluralizëm turpesh, ky është projekti i një demokracie pa popull. Demokracia jonë është demokratizim i turpeve. E thënë më troç, turpet e censuruara në socializëm duhet të ishin censuru edhe për anëtarët e Partisë në demokraci…, dhe jo liberalizu edhe për të tjerë jashtë partive! Ne na duhet më shumë censurë, dhe jo më shumë liberalizim, mbi çfarë lejohet të thuhet! Sigurisht, shpresoj, shumëkush, për shembull, nuk do të dëshironte që përdhunimi të lejohej me qenë lehtësisht i propagandueshëm publikisht si një praktikë e mundshme shoqërore.
Diktati i qejfit, emërtuar klinikisht me termin parimi-i-kënaqësisë, i njohur për frazën për-interesin-tim, shpesh i mbuluar me frazën për-mendimin-tim, është bërë parimi origjinal i korruptimit, fantazia bazë korruptuese. Vetësakrifica tashmë përçmohet si humbja fatale e mundësisë me ba qejf. Kjo flet-rrëfe tenton me tejkalu-fantazinë dhe me shty përtej-parimit-të-kënaqësisë. Qejfi na korrupton të gjithëve. Qejfin, që na bën me tradhëtu dhe me braktisë, bëjmë mirë ta tradhëtojmë dhe ta braktisim; pa e sakrifiku, për mos me u shenjtëru. Duhet hequr dorë nga kënaqësia, për me shpëtu edhe nga dhimbja, sepse qejfi i madh vjen gjithnjë pandashmërisht me dhimbje shumë. Çdo ditë do të shohim qartë e më qartë, e do të vuajmë pak e më pak, nëse heqim dorë prej qejfit dhe rikonsiderojmë shtysën.
Sot mbetet qëndrore me përndjekë shtysën, dhe jo qejfin. Shtysa shpjegon domosdoshmëri logjike, qejfi shpjegon indiferencë logjike. Shtysa na detyron me mbajtë anë, qejfi na detyron me u lëkundë. Shtysa na nxjerr në dritë nga errësirë e qenies, qejfi na tërheq nga drita në terrin brenda vetes. Shtysa është në polemikë me botën, qejfi në polemikë me veten. E para është aktive, pse aksioniste, pra thelbësisht njerëzore; e dyta është paralizuese, pse përvojore, pra, thelbësisht pësore. Shtysa është e vetë-ndërgjegjshmja publike dhe e pavetëdijshmja private, qejfi është e pavetëdijshmja publike dhe e vetë-ndërgjegjshmja private. Shtysa bën një hap mbrapa për me hedhë dy përpara, qejfi bën hapa përpara gjithnjë për me qëndru në vend dhe për mos me ndryshu asgjë, as nga bota dhe as nga vetja. Shtysa është revolucionare/ngjarjesore; qejfi është përsëritës/konservator. Prandaj, të braktisim qejfin dhe t’i qëndrojmë besnikë shtysës që të shohim sesi gjithnjë-tashmë:
• Pushteti është alibia e kuptimit – pushtetari është ai i cili supozohet-se-kupton, sepse supozohet-se-di;
• shfrytëzimi është klasor – shfrytëzuesi është ai i cili sheh njerëz arbitrarisht vetëm aty ku do ai (përndryshe ekzistojnë lëndë të para dhe mallra, pa njerëz që jetojnë midis);
• korrupsioni është privatizim –privatizimi është korruptiv;
• diskriminimi është paranojak –paranoja është mekanizëm-vetëmbrojtjeje nga ‘tmerri’ i dëshirës-së-Tjetrit, meqë ‘dëshira’ ime s’po u plotësoka kurrë;
• seksizmi është foshnjor –burrat do t’i sulmojnë gratë meqë gratë nuk e paskan për detyrë t’i duan burrat siç i deshën mamatë e tyre, ose siç duhej t’i kishin dashur;
• hedonizmi është nihilizëm –dëshira për ta pritur apokalipsin/vdekjen në orgazëm e sipër; një dëshirë për apokalips.
• sado-mazokizmi është performanca e pamatë e fajita-trauma-ndarja që na mban të pluskojmë mbi ndjesinë mbytëse të një mëkati oqeanik.
Kështu, në gojën e Princit famëkeq Hamlet, aty ku kemi qenë e mbetemi gjithnjë, le të ndahemi prej këtij botëkuptimi të dëshpëruar, të rraskapitur dhe të pabesë dhe të vazhdojmë të përndjekim shtysën tonë të dashur:
‘Kështu na bën ndërgjegjja gjith’ frikaçë;
Kështu dhe ngjyr’ e gjall’ e VETËVENDOSJE!-s
Sëmuret, verdhet nga hij’ e mendimit,
Dhe plane të mëdha dhe rëndësore
Ndalen, përçajnë rrjedhjen dhe humbasin
Emrin e veprimit. Hesht tani!
E bukura Ofeli! Ëngjëll, në lutjet e tua
Le të kujtohen të gjitha mëkatet e mia.’
…
Tashmë jemi menduar mjaftueshëm dhe kemi dalë në konkluzionin se sot ka ngelur me qenë: turp me folë për papunësinë! Turp me lexu! Dhe turp me shkrujt!
Këtu po tentojmë me angazhu pa turp këto tre turpe, si organizim forcash dhe fronti, me rezistu kundër liberalizimit të turpeve të rreshtuar mësipër. Sigurisht, subjektet nuk po apelohen me u akuzu, por me u mobilizu. Fjalët këtu po tentojnë një lloj ekzorcizmi profan që përmes gjuhës na nxjerr ‘demonët’ jashtë trupit. Fjalët këtu po tentojnë me ndryshu ëndrra dhe me forcu shpirtra. Kjo është një falje, dhuratë dhe mësim për të ngjashmit përbindësha. Një falje e vërtetë është falja e një mëkati të pafalshëm për një mëkatar që s’po kërkon falje. Dhurata e vërtetë është dhurimi i asaj që nuk ke për dikë që s’po kërkon dhurata. Dhe mësimi i vërtetë është t’u mësosh atë që nuk di atyre që nuk duan me mësu. Shpresa përfundimtare e kësaj flet-rrëfeje është se, në fund të fundit, dhuratat i duam më shumë si të tonat se sa kolonitë që kemi pushtuar.
Kjo është një përpjekje me vendosë në një front të përbashkët tre subjekte që tashmë sulmohen si primitivë dhe anakronikë nga pushteti i qejfit: të papunin, lexuesin dhe shkrimtarin. Ne duam që të tre këto subjekte të ndihen me më pak turp për gjendjen e tyre, më të qartë për armikun, më anti-perandorak, më vetëvendosës, më asketik, dhe më atletik. Pa i fetishizu, të tre subjekteve do t’u jepet çfarë u takon për hise. Në u realizoftë ky synim, atëherë ky tregim ia ka dalë mbanë me qenë me të vërtetë një blasfemi e pahijshme, një kangë skandaloze e kohës tonë, një përbindësh që buzëqesh.
Për Shqiptarin në shekullin e 21, për të cilin është e rëndësishme me u shkëputë nga fantazmat (në rastin më të mirë) a makthet (në rastin më të keq) të shekullit të 20, është e domosdoshme me dallu dallimet mes turpeve. Meqë Shqiptari/ja është një ‘dinozaur’ —padyshim autokton/edhe me sedër—atletizmi me u përballë me turpet e tij/saj është një stërvitje e domosdoshme që ai/ajo duhet me ndërmarrë bashkë me përbindësha të ngjashëm. Këtu nuk ka çfarë me u kuptu dhe çfarë mos me u kuptu. I gjithë qëllimi është me heqë nga shpina pesha që s’na mbajnë, dhe me u stërvitë për pesha që mundemi me i mbajtë.
Edhe ne mund ta përdorim një dozë pragmatizmi, dhe jo vetëm ata që na e kanë privatizu shtetin; shtetin përmes të cilit po na bëjnë agjitacion e propagandë—çdo ditë, kurdo dhe kudo—me qenë idealistë që besojnë dhe shpresojnë, përkundër të gjitha provave dhe arsyes, se gjithsesi gjërat do shkojnë mirë edhe në shkofshin më keq, se Amerika do të na ndihmojë edhe pse është një Perandori në Perëndim, dhe se BE-ja do të na shpëtojë në kuvertën e saj edhe pse andej nga 2030. Idealisti i vërtetë është ai i cili sheh çlirimin (e rremë) në burgosje (të vërtetë). Ne duhet me qenë materialistë të vërtetë! Materialisti dallon burgosjen (e vërtetë) në çlirim (të rremë). Sot, nga njëra anë ka ithtarë idealistë të kapitalizmit, dhe nga ana tjetër bën mirë të ketë materialistë që shohin shtypjen atje ku të tjerët shohin idealin.
Thirrja për me qenë etik sot është thirrja me u vetësakrifiku për me mbajt përmbi vdekje rritjen e pafundme të kapitalit; rritjen e përvitshme 3%-ëshe të ekonomisë. Përballë këtyre thirrjeve nuk e kemi të domosdoshme me qenë etik. Etika e vetësakrificës ia vlen për barazinë dhe drejtësinë shoqërore, dhe jo për pronat private të dikujt tjetër. Shi prej kësaj kontradite, shumë gjëra janë bërë tashmë turpe përballë presionit për me rritë ekonominë dhe prodhimin. Çdo i papunë e ndjen në trup grykësinë e hipotezës se nëse nuk po kontribuon me rritë ekonominë dhe prodhimin, atëherë turp t’i vijë. Varfëria është ndalu me u përmendë meqë është turp me qenë i varfër.
…
Është turp me folë për papunësinë!
Këtë e shqet në pah nga trupi i tij çdo i papunë, sidomos kur e pyesin nëse po merret me ndonjëfarë pune. Portreti i njërit nga ata: me sytë që shkëputen menjëherë prej hetuesit pa takt, me vetullat ngritur si bebe porsalindur, me fytyrën tendosur prej tërheqjes taktike të veshëve, me mjekrën ulur si boksier në mbrojtje, me hundën vigjilente që nuhat rrezik ngado, me njërën faqe që lufton simetrinë me tjetrën, me duart që dridhen po të duken, dhe me kraharorin që dridhet edhe pse nuk duket. Papunësia të fragmenton trupin dhe të copëton frymëmarrjen. Papunësia të bën të ndihesh invalid. Çdo organ dhe pjesë e trupit vetmohet dhe acarohet kur trupi nuk punon. Çdo organ dhe pjesë proteston shpunësimin e trupit që i mban. Trupi çorganizohet dhe çintegrohet kur nuk angazhohet. Pjesët ia mësyjnë të-Tërës, si urrejtja nga pas dashurisë. Një shumësi Jo-shë histerike kërkojnë një Po që s’ka guxim të shprehet. Trupi fillon me t’u dukë si një protezë e shkuar dëm, e pastërvitur siç duhet, dhe e pashfrytëzueshme në tregun e shfrytëzimit. Të shfrytëzohesh tashmë do të thotë të jesh i dobishëm. Për trupin e shpunësuar koha duket se rrjedh tepër shpejt për çfarëdolloj trajnimi a stëvitje. Papunësia ta bën universin një qeli burgu pa dritare…. Ndërkohë, sentimentalizmi tenton me naneutralizu çdo shkëndijë-a-shtysë pasioni. Papunësia është titulli ekonomik i depresionit klinik.
Sot ndihem me turp me folë për papunësinë time! Sepse është më e lehtë me pranu se papunësia është fati dhe ndëshkimi fatal për fajin tim, se sa një efekt anësor banal i një pushteti nën diktatin e politikave privatizuese. Në mungesë të anagazhimit tim politik dhe asketik kundër papunësisë, papunësia ime merr kuptim vetëm përmes vetëndëshkimit tim; sepse në kapitalizëm papunësia në vetvete është profane dhe pakuptim. Papunësia në kapitalizëm na bën të gjithëve princ Hamlet. Endem si një përbindësh që ka lënë pallatin mbretëror të Budës, si kandra e Kafkës arratisur nga familja e tij, dhe përfundoj gjithnjë përpara portës së ligjit, ku më duhet vetë, krishtërisht, të krijoj, nga fillimi, edhe tempullin, edhe ligjin, edhe portën e tij, edhe rojën që e ruan atë; të gjitha t’i krijoj ekskluzivisht për vetëkryqëzimin tim të pahijshëm, të pahirshëm, me pahir e pa shelbim.
Papunësia është më pak se ekzistencializëm, papunësia i paraprin edhe esencës edhe ekzistencës. Papunësia është nata e botës dhe abisi i qenies. Një vrimë e zezë që s’ia ka mbërritë budist ta penetrojë. Papunësia është më pak se asgjë që tenton me gllabëru gjithçka. Për trupin papunësia është një tërheqje transhendentale, një urdhëresë e huaj. Trupi do shpalosje dhe angazhim. Është kundër natyrës tonë trupore të tër(ë)-hiqemi. Papunësia është e panatyrshme për trupin. Papunësia na e bën trupin një manastir ku fshihemi fillikat si skllevër arratisur në arrestimin e botës. Papunësia na e bën botën përreth një perandori jashtë të cilës s’mund të iki, por veç t’i fshihem brenda. Papunësia është klaustrofobike. Papunësia na duket sikur menaxhohet veç me turp dhe me vetëndëshkim. Turpërohem për papunësinë time, pra jam! Kjo është maksima e vetme që më afirmon qenien brenda rregullave të lojës së këtij pushteti perandorak dhe këtyre politikave privatizuese.
Konflikti dhe paraliza më e madhe i vjen të papunit nga pamundësia për ta ndryshu radikalisht përditshmërinë e tij. Të papunit i ngushtohen rrugët, i eleminohen udhëtimet, dhe i zvogëlohen takimet. Në reduktimin maksimal të veprimtarisë njerëzore të papunit i duket sikur po e mbajnë të burgosur veset e tij. Të papunit i duket sikur s’po i shqitet vetja. … ‘Pres veten, shpresoj për më shumë; shoh veten, shpresoj tjetër gjë.’ … Të papunit i duket sikur është paralizu ngaqë kalon tepër kohë duke u vet-analizu. Aty ku borgjezë dhe mikroborgjezë shohin stilin si veçantinë dhe lirinë e çdo individi, aty i papuni sheh më qartë sepse sheh përsëritjen sabotuese të vesit.
I papuni detyrohet ta ndjekë trenin e shoqërisë nga mbrapa dhe në këmbë. I papuni duhet me dalë anash shinave! Papunësia është fundi i historisë prej nga mundet me nisë e re. Papunësia është një jetë pa projekt tek e cila rezonojnë thirrje e dëgjohen jehona. Veç një i papunë mundet me dëgju gjithçka, veç një i papunë është i lirë mjaftueshëm me kuptu se ai dhe bota nuk janë Një, se opinionet e ndryshme të të tjerëve ma bëjnë edhe më të padurueshme veten time, se s’kam nerva për zakon, por du diçka më intime, pres një ngjarje më të madhe, kam hapur veshët për një klithmë pasioni. … Sa i ndyrë më tingëlloi vetja! … I papuni është i vetmi pozicion prej nga mundet me pasë: qytetar kritik, meqë është skeptik, dhe subjekt emancipues meqë s’ka ç ‘të humbasë…, dhe gjithçka për me ndryshu. Papunësia është kushti i mundësisë së çdo revolucioni. Një praktikë ndryshohet kur praktikuesi shpunësohet prej saj. Nuk mundesh me u angazhu në ndryshime të mëdha po nuk e shpunësove veten mjaftueshëm për to. Papunësia është e vetmja gjendje në të cilën dëgjohet buçima dhe oshëtima e frazës së Rilkes ‘Ti Duhet ta Ndryshosh Jetën tënde’. Pse do ta ndryshosh jetën tënde? Sepse jam tepër i papunë për me qenë i zënë me gjëra të tjera!
Kështu e përshkruan në tekst trupi im i shpunësuar papunësinë. Sot na duhen trupa që flasin dhe shkruajnë, sepse turpi po do me na e nda gjuhën nga trupi. Trupi është një tekst të cilën turpi s’po do me na e lënë me e lexu. Turpi po do që gjuha me qenë për ne vetëm një pasqyrë që i kthen trupit shuplakat e tij. Turpi i papunësisë duhet me u nxirrë prej trupit dhe drejtu pushtetit. Papunësia është tepër shoqërore si feno-faj për t’u duru privatisht si turp. Me folë për papunësinë tonë është e vetmja mënyrë me nxjerrë vetëndëshkimin nga trupi, dhe me ia drejtuar si një grusht të fortë të Migjenit një politike të depolitizuar dhe një shteti të privatizuar. Ose papunësia është për me u zgjidhë kolektivisht, ose unë nuk e kam detyrim të qëndroj i papunë në emër të shoqërisë. Papunësia është turpi i organizimit tonë politik si shoqëri! Papunësia s’është turpi im! Papunësia është simptoma e epidemisë së privatizimit që s’më kurseu as mua.
…
Lexo! Lexo! Lexo! – i çoi fjalë zoti Muhamedit
Papunësia ka qenë gjithmonë-poashtu kushti ekzistencial i leximit. Leximi na e pezullon ngutin inercial të kohës. Leximi është ironi e përjetshme ndaj jetës. Çdokush që lexon, letersi-a-filozofi, kurdo që lexon, lexon si të jetë i papunë, sikur të mos ketë një urdhër për të ndjekur. Leximet na shpunësojnë. Lexojmë veç kur e ndjejmë veten tmerrësisht të varfëruar nga bota. Lexoj me presupozimin se bota ime është mjeruar së tepërmi. Lexoj me bindjen se diçka-a-shumëçka ka shkuar tmerrësisht keq me edukimin tim. Lexoj sikur të jem brenda një pusete, ku gjithçka është e neveritshme përpos tekstit. Teksti i mirë ka shqisa shumë. Leximi na bën të gjithëve fëmijë nga e para. Leximi na bën të gjithëve Uliksa lozonjarë në botën e tekstit.
Leximi na bën me kuptu se botën e mban teksti; se nuk ka botë pa tekst, se bota pa tekst është e padurueshme. Leximi presupozon se bota mundet me u lexu. Leximi është çarja primordiale mes subjektit lexues dhe objektit që lexohet. Falë leximit njeriu është ajo qenie e cila i kap gjërat me vonesë sepse është i shkëputur prej tyre. Njeriu është lexuesi, bota është teksti. Teksti na bën njerëz, njeriu bën tekste. Është detyrë ekzistenciale e jona me përmirësu tekstin e jetës/botës tonë. Pa lexim njeriu është i zhytur në baticat dhe zbaticat e të pavetëdijshmes praktikë. Leximi na thotë se është e rëndësishme me ndalu, me reflektu, me pushu. Na thotë, ‘dil në bregun e lumit të jetës, shihe jetën përkarshi dhe vendos nëse do të rikridhesh prap në të njëjtin lumë, moçal a pellg, apo të krijosh strehën e parë në shkretëtirën e bregut’.
Kushdo që lexon, lexon si Migjen. Lexojmë në vend që të vetëvritemi. Tepër terapeutike është t’i thuash dikujt në depresion, ‘lexo para se të vetëvritesh’ dhe kështu ta kyçësh në lexime pafund deri sa vdekja ta ndajë prej tyre. Kush lexon nuk e vret veten. Vetëvriten ata që reshtin së lexuari, përndryshe nuk ke kohë të vetëvritesh. Një kryevepër dëshpërimisht të pret në çdo cep rruge; kape, lexoje! Leximi është i domosdoshëm vetëm për ata për të cilët jeta është bërë e padurueshme. Leximi është i domosdoshëm kur duam, por nuk dimë kujt, për çfarë, dhe si t’i lutemi. Leximi është leximi i lutjeve të të tjerëve. Lexojmë në atë moment kur jeta na tingëllon e rremë dhe njerëzit të pabesë. Lexoj për ta bërë fajtorin e mjerimit tim të parëndësishëm. Armiku është gjithnjë qëndror, por jo i rëndësishëm. Kur lexojmë jemi në burgun e riedukimit. Leximi është disiplinimi i mendjes përballë një universi kaotiko-konstant.
Lexon ai/ajo që ka e të pamundur me qenë intim/e me veten dhe të dashurit e tij/saj, ai/ajo që e ndjen të domosdoshme me qenë më i/e afërt me të afërtit. Lexon ai/ajo i/e cili/a mendon se dashuria është e domosdoshme përballë indiferencës së jetës. Lexon ai/ajo i/e cili/a e ka të pamundur me vajtu edhe kur do me vajtu. Leximi është akti më i ndjerë njerëzor! Lexojmë kur na mungon prekja e nënës dhe fjala e babait. Leximi është për jetimë. Leximi është turp, sepse çdo akt intim na bën me turp! çdo akt intim duket të jetë i ndaluar; një lloj tabuje primordiale kjo për qenie indiferente siç janë njerëzit, si të gjitha qeniet e tjera. Leximi është trajnim në intimitet me veten dhe tjetrin. Leximi është gjithçka kemi, meqë nuk kemi zot. Në fillim ishte fjala, në fund leximi. Bota është një tekst i cili dëshpërimisht pret me u lexu, jeta një tekst i cili dëshpërimisht pret me u shkrujt. Leximi është mallkimi dhe bekimi i të qenit njeri. Nuk është natyrale me lexu. Leximi është bindje, jo më kot lexohet gjithnjë me kokën ulur. Leximi është të dëgjosh, dëgjimi është intim. Me dëgju do të thotë të bëhesh veshi i Zotit të cilit po i drejtohen lutjet e shkrimit. Me lexu do të thotë me lexu çfarë është shkruajtur për zota.
…
Ç’kemi turp ta themi, e shkruajmë!
Çdokush prej nesh që përdor postat elektronike për komunikime intime e kupton këtë moto. Shkrimi është akt transgresiv meqë funksioni i gjuhës është të luajë me trupin e tjetrit. Shkrimi është ex-tim, leximi është in-tim. Shkrimi na mundëson me u përrallë në distancë me trupin e tjetrit. Ai që shkruan bën turpin e madh që guxon me lexu tjetrin. Është thelbësisht e pahijshme me shkrujt. Me gjasë Krishti dhe Muhamedi duhet ta kenë nuhatur diçka të tillë kur insistuan tek e folura. Punën e pahijshme ua lanë njerëzve me e kry.
Seç ka diçka të guximshme në shkrimin e një teksti, një lloj akti prej zoti, ose më saktë për zotin. Me shkrujt do të thotë me u lutë, dhe me u lutë do të thotë me folë me zota. Kur shkrimi nuk është lutje, atëherë ai bëhet një emërtim vdekjeprurës për atë për të cilin shkruhet. Me shkrujt trupa është çliruese, me shkrujt mbi trupa është ndërshkuese. Po nuk pati pak mbretëri-zoti brenda nesh, as leximi që na bën shkrimi nuk durohet. Shkrimi bën mirë të jetë më shumë frymëmarrje Tolstojane, sesa marrje-fryme Dostojevskiane.
Shkrimi është një akt jashtqitjeje që e lehtëson trupin nga tepri e gjuhës. Diçka e shkruar nuk ka nevojë me u thënë; ka nevojë me u lexu. Diçka e thënë ka nevojë me u shkrujt. Shkrimi është një amanet i lënë dhe një lutje e regjistruar. Çdo shkrimtar duket gjithnjë e më i vdekur pas përfundimit të çdo vepre të tij. Gjithmonë duhet me shkrujt kur e shohim se e kemi të domosdoshme me u shpjegu me veten dhe me tjetrin. Shkrimi e përthyen qiellin në mendim, mendimit i jep konsistencë ndriçuese, dhe komunikimit me lexuesin i jep karakter ndër-yjor. Shkrimi është turpi i të folurit i pari dhe nga fillimi.
Shkrimi është presupozimi se njerëzimi mund të jetë shkretëtuar, por ka të mbijetuar. Edhe pse kultura-e-librit dështoi në shekullin e kaluar si projekti më i lartë humanist, edhe pse kultura-e-re-e-rrjetit e zëvendësoi autorin me aktorin, shkrimi mbetet e vetmja praktikë e cila mbahet specifikisht nga besimi në njerëzim. Të shkruash do të thotë të besosh në njerëzim. Të shkruash do të thotë të angazhohesh në njerëzim. Shkrimi është besim i angazhuar. Shkrimi është humanizëm. …
Kjo dhuratë shkon për ata shumë të papunë, pak lexues, dhe ndonjë shkrimtar, të cilët po më duken gjithnjë e më të ngjashëm dhe gjithnjë e më të dashur.
Gëzuar 7 marsin 2018!