Në këtë kapitull propozoj të sjell për diskutim idenë e përdorimit të një objekti. Tema shoqe e marëdhënies me objektet më duket mua se ka marrë vëmendjen tonë të plotë. Ideja e përdorimit të një objekti nuk është, ama, shqyrtuar aq shumë dhe mund madje të mos jetë studiuar specifikisht.

​Ky punim mbi përdorimin e një objekti buron prej përvojës time klinike dhe është përvijim i drejtpërdrejtë i zhvillimit tim të posaçëm. Nuk mund të marr për të mirëqenë, sigurisht, që mënyra si janë zhvilluar idetë e mia është ndjekur edhe nga të tjerët, por do doja të vija në pah se ka patur një sekuencë dhe rendi që mund të gjendet në këtë sekuencë i përket evoluimit të punës sime.

​Çfarë kam për të thënë në këtë shkrim është tejet e thjeshtë. Megjithëse kjo vjen prej përvojës sime psikoanalitike, nuk do të thoja se do të mund të kishte ardhur nga përvoja ime psikoanalitike e dy dekadave më parë, sepse asokohe nuk do të kisha patur teknikën që do bënte të mundur lëvizjet e transferencës që dua të përshkruaj. Për shembull, vetëm në vitet e fundit jam bërë i aftë të pres – të pres për evolucionin e natyrshëm të transferencës që del prej besimit në rritje të pacientit në teknikën dhe mjedisin psikoanalitik, si dhe të shmang trazimin a ndërprerjen e këtij procesi të natyrshëm duke bërë interpretime. Vlen të vërehet se po flas për bërjen e interpretimeve dhe jo për interpretimet si të tilla. Më lemerit të mendoj se sa ndryshim të thellë kam penguar ose kam vonuar në pacientë të një kategorie të caktuar klasifikimi me nevojën time personale për të interpretuar. Vetëm sikur të mund të prisnim, pacienti arrin në të kuptuarit në mënyrë krijuese dhe me gëzim të madh dhe tani unë e gëzoj këtë gëzim më shumë se ç’kisha zakon të gëzoja ndjesinë që kam qenë i zgjuar e i shkathët. Mendoj se unë [tani] interpretoj kryesisht për t’i bërë të ditur pacientit caqet e të kuptuarit tim. Parimi është se pacienti dhe vetëm pacienti i ka përgjigjet. Ne mundet ose jo të jemi në gjendje ta aftësojmë pacientin të përfshijë atë që dihet, apo të bëhet i vetëdijshëm për të, me pranueshmëri.

​Në kontrast me këtë, vjen puna e interpretimit që analisti duhet të bëjë, çka e dallon analizën nga vet-analiza. Ky interpretim nga ana e analistit, nëse do të ketë efekt, duhet të ndërlidhet me aftësinë e pacientit për ta vendosur analistin jashtë zonës së dukurive subjektive. Kemi të bëjmë kështu me aftësinë e pacientit për të përdorur analistin, çka është tema e këtij shkrimi. Në mësimdhënie, ashtu sikurse në ushqimin e një fëmije, kapaciteti për të përdorur objekte merret si i mirëqenë, por në punën tonë është e nevojshme për ne që të merremi me zhvillimin dhe themelimin e kapacitetit për të përdorur objekte dhe për të pikasur paaftësinë e një pacienti për të përdorur objekte, ku kjo është fakt.

​Në analizën e tipit të rastit kufitar kemi shansin të vrojtojmë dukuritë e holla që na japin tregues drejt një të kuptuari të gjendjeve vërtet skizofrene. Me termin “rast kufitar” dua të them atë lloj rasti në të cilin bërthama e turbullimit të pacientit është psikotike, por pacienti ka mjaftueshëm organizim psiko-neurotik sa të jetë gjithnjë në gjendje të paraqesë një çrregullim psiko-neurotik ose psiko-somatik kur ankthi qendror psikotik kërcënon të shpërthejë në formë të papërpunuar. Në raste të tilla, psikoanalisti mund të bashkëpunojë papandehur për vite me nevojën e pacientit për të qenë psiko-neurotik (si përkundër të qenurit i marrë) dhe për t’u trajtuar si psiko-neurotik. Analiza shkon mirë dhe të gjithë janë të kënaqur. E vetmja e metë është se analiza nuk mbaron kurrë. Mund të terminohet a t’i jepet fund dhe pacienti madje mund të mobilizojë një vete të rremë psiko-neurotike për qëllimin e përfundimit dhe të shprehë falenderim e mirënjohje. Por, në fakt, pacienti e di se nuk ka patur ndryshim në gjendjen e nëndheshme (psikotike) dhe se analisti dhe pacienti ia kanë dalë të bashkëpunojnë tinëz për të sjellë një dështim. Edhe ky dështim mund të ketë vlerë nëse të dy, analist e pacient, e njohin dështimin. Pacienti është rritur në moshë dhe shanset e vdekjes nga ndonjë aksident apo sëmundje janë rritur po ashtu, kështu që vetëvrasja aktuale mund të shmanget. Për më tepër, kaluam mirë për sa zgjati. Nëse psikoanaliza do mund të ishte një mënyrë jetese, atëherë një trajtim i tillë mund të thuhet se ka bërë atë që supozohej të bënte. Por psikoanaliza nuk është mënyrë jetese. Të gjithë ne shpresojmë që pacientët tanë të mbarojnë me ne, të na harrojnë dhe që ata do të gjejnë te vetë të jetuarit terapinë që ka kuptim. Edhe pse shkruajmë artikuj për këto raste kufitare, ne shqetësohemi së brendshmi kur marrëzia që është aty mbetet e pazbuluar dhe pa u takuar. Kam provuar ta shtroj këtë në një mënyrë më të gjerë në një artikull mbi klasifikimin [CW 5:5:5].

​Ndoshta është e nevojshme t’i bie ca tërthor për të dhënë pikëpamjen time mbi dallimin midis marrëdhënies me objektin dhe përdorimit të objektit. Në marrëdhënien me objektin, subjekti lejon që të ndodhin ndryshime të caktuara brenda vetes, të një lloji që na ka bërë të shpikim termin “kateksis”. Objekti ka marrë kuptim. Mekanizmat e projektimit dhe identifikimit kanë funksionuar dhe subjekti zbrazet në atë masë që diçka nga subjekti gjendet në objekt, megjithëse pasurohet me ndjenja. Këto ndryshime shoqërohen me një shkallë të caktuar të përfshirjes fizike (sado të vogël) drejt eksitimit, në drejtim të kulmit funksional të një orgazme. (Në këtë kontekst, unë qëllimisht e lë mënjanë referencën ndaj aspektit të marrëdhënies [objektuale] si ushtrim në identifikime të kryq-ndërsjellta. Kjo duhet të mos futet këtu sepse i përket një faze zhvillimi që është e mëpasme dhe jo e mëparshme ndaj fazës së zhvillimit që po merrem në këtë punim, domethënë, faza ku lëvizet nga mbyllja në vete dhe [ku subjekti është] në marrëdhënie me objekte subjektive, në sferën e përdorimit të objekteve.)

​Marrëdhënia me objektin është një përvojë e subjektit që mund të përshkruhet në terma të subjektit si veçmas, i izoluar. Megjithatë, kur flas për përdorimin e një objekti, e marr të mirëqenë marrëdhënien me objektin dhe shtoj veçori të reja që përfshijnë natyrën dhe sjelljen e objektit. Për shembull, objekti, nëse do të përdoret, duhet medoemos të jetë real në kuptimin e të qenurit pjesë e realitetit të përbashkët, jo një grumbull projeksionesh. Është kjo, mendoj unë, që përbën dallimin e përbotshëm që ekziston midis marrëdhënies dhe përdorimit.

Nëse kam të drejtë në këtë, atëherë rrjedh se të diskutohet për temën e marrëdhënies është ushtrim shumë më i lehtë për analistët sesa diskutimi i përdorimit, pasiqë marrëdhënia mund të shqyrtohet si një dukuri e subjektit dhe psikoanalizës i pëlqen gjithmonë të jetë në gjendje të eliminojë të gjithë faktorët që janë mjedisorë, përveçse në masën që mjedisi mund të mendohet në terma të mekanizmave projektues. Por në shqyrtimin e përdorimit nuk ka shpëtim: analisti duhet të marrë parasysh natyrën e objektit, jo si një projeksion, por si një gjë në vetvete.

Për momentin, mund ta lë me kaq: se marrëdhënia mund të përshkruhet në terma të subjektit individual dhe se përdorimi nuk mund të përshkruhet përveçse në terma të pranimit të ekzistencës së pavarur të objektit, të vetisë së tij i të pasurit qenë aty gjithë kohës. Do të shihni se pikërisht këto probleme janë ato që na shqetësojnë kur këqyrim zonën ku jam përpjekur të tërheq vëmendjen në punën time mbi ato që i kam quajtur dukuri kalimtare.

​Por ky ndryshim nuk vjen automatikisht, me vetëm procesin e maturimit. Me këtë detaj dua të merrem.

​Në terma klinikë: dy foshnja po ushqehen me gji. Njëri ushqehet me veten, pasi gjoksi dhe foshnja nuk janë bërë ende (për foshnjën) dukuri të ndara. Tjetri ushqehet nga një burim përpos-meje, ose nga një objekt që mund t’i jepet një trajtim i shkujdesur, me pa teklif [cavalier] pa patur efekt mbi foshnjën, nëse ky objekt nuk kundërsulmon. Nënat, sikurse analistët, mund të jenë të mira mjaftueshëm ose jo; disa munden dhe disa nuk munden ta ndihmojnë foshnjën të kalojë prej marrëdhënies matanë në përdorim.

​Dua të rikujtoj këtu se veçoria thelbësore në konceptin e objekteve dhe dukurive kalimtare (sipas paraqitjes sime të çështjes) është paradoksi dhe pranimi i paradoksit: foshnja krijon objektin, por objekti ishte aty në pritje për t’u krijuar e për t’u bërë një objekt i katektuar, i investuar me kuptim. Jam përpjekur të tërheq vëmendjen në këtë aspekt të dukurive kalimtare duke pohuar se në rregullat e lojës të gjithë e dimë se nuk do ta sfidojmë kurrë foshnjën për të nxjerrë një përgjigje ndaj pyetjes: a e krijove këtë apo e gjete?

​Tani jam gati të shkoj direkt në pohimin e tezës sime. Duket sikur kam frikë të shkoj aty, a thua se kam frikë që, pasi teza të jetë thënë, qëllimi i komunikimit tim kryhet, sepse është njëmend tejet e thjeshtë.

​Për të përdorur një objekt, subjekti duhet të ketë zhvilluar një kapacitet për të përdorur objekte. Kjo është pjesë e kalimit drejt parimit të realitetit.

​Ky kapacitet nuk mund të thuhet se është i lindur, e as mundet zhvillimi i tij në një individ të merret i mirëqenë. Zhvillimi i kapacitetit për të përdorur një objekt është një tjetër shembull i procesit të maturimit si diçka që varet nga një mjedis lehtësues.¹

​Për pasojë mund të thuhet se në fillim është marrëdhënia me objektin, pastaj në fund është përdorimi i objektit; aty midis, megjithatë, është gjëja më e vështirë, ndoshta, në zhvillimin njerëzor; ose më i zorshmi prej dështimeve të hershme që lypin derman. Kjo gjë që ndodhet midis marrëdhënies dhe përdorimit është vendosja prej subjektit e objektit jashtë zonës së kontrollit të plotfuqishëm të subjektit; pra, perceptimi nga subjekti i objektit si dukuri e jashtme, jo si entitet i projektuar, në fakt njohja e tij si një entitet më vete.²

​Ky ndryshim (prej marrëdhënies te përdorimi) do të thotë se subjekti shkatërron objektin. Prej këtu mund të argumentohet nga një filozof kolltuku se për rrjedhojë në praktikë nuk ka gjë të atillë si përdorimi i një objekti: nëse objekti është i jashtëm, atëherë objekti shkatërrohet prej subjektit. Në daltë ama filozofi prej kolltukut të tij dhe të ulet në dysheme me pacientin e tij, ai do të zbulojë se ekziston një pozicion i ndërmjetëm. Me fjalë të tjera, ai do të zbulojë se pasi “subjekti [futet] në marrëdhënie me objektin” vjen “subjekti shkatërron objektin” (teksa ky bëhet i jashtëm); dhe pastaj ndoshta vjen “objekti i mbijeton shkatërrimit prej subjektit”. Por mundet ose jo të ketë mbijetesë. Një veçori e re shfaqet kështu në teorinë e marrëdhënies me objekte. Subjekti i thotë objektit: “Të shkatërrova” dhe objekti është aty të marrë komunikimin. Tani e tutje subjekti thotë: “Hej objekt!” “Të shkatërrova.” “Të dua.” “Ti ke vlerë për mua për shkak të mbijetesës tënde ndaj shkatërrimit që të bëra.” “Teksa të dua, jam tërë kohën duke të të shkatërruar në fantazi (të pavetëdijshme).” Këtu fantazia zë fill për individin. Subjekti tani mund të përdorë objektin që ka mbijetuar. Me rëndësi mbetet për të theksuar se subjekti nuk e shkatërron objektin thjesht sepse objekti vendoset jashtë zonës së kontrollit të plotfuqishëm. Po aq domethënëse është që kjo të thuhet anasjelltasi dhe të pohohet se është shkatërrimi i objektit që e vendos objektin jashtë zonës së kontrollit të plotfuqishëm të subjektit. Kësisoj objekti zhvillon pikërisht autonominë dhe jetën e tij dhe (nëse mbijeton) i jep kontributin e vet, sipas vetive të tij, subjektit.

​Me fjalë të tjera, për shkak të mbijetesës së objektit, subjekti ka mundësi tani të ketë nisur të jetojë një jetë në botën e objekteve, kështu që subjekti ka plotçka për të përfituar; por çmimi duhet të paguhet, pra duke pranuar shkatërrimin në vazhdim e sipër në fantazi të pavetëdijshme në lidhje me marrëdhënien me objekte.

​Lejomëni ta përsëris. Ky është një pozicion që mund të mbërrihet nga individi në stadet e hershme të rritjes emocionale vetëm përmes mbijetesës aktuale të objekteve të katektuara [të ngarkuara psikikisht] që janë në të njëjtën kohë në proces për t’u shkatërruar sepse realë, duke u bërë realë sepse të shkatërruar (duke qenë të shkatërrueshëm dhe të shpërdorshëm [që mund të jesh dorëlëshuar ndaj tyre, të shpenzueshëm]).

​Nga tani e tutje, me arritjen e këtij stadi, mekanizmat projektues vijnë në ndihmë në aktin e vënies re të ç’është aty, por ato nuk janë arsyeja pse objekti është aty. Për mendimin tim, ky është një largim prej teorisë që priret kah një konceptim i realitetit të jashtëm vetëm në terma të mekanizmave projektues të individit.

​Tani e kam bërë pohimin tim [të tezës] pothuaj në tërësi. Jo tamam, megjithatë, sepse nuk është e mundur për mua të marrë për të mirëqenë pranimin e faktit që impulsi i parë në marrëdhënien e subjektit me objektin (objektivisht të perceptuar, jo subjektiv) është shkatërrues. (Më herët përdora termin “i shkujdesur” ose “me pa teklif” [cavalier] në një përpjekje për t’i dhënë lexuesit një shans për të imagjinuar diçka në atë pikë, pa i treguar tepër qartë udhën).

​Postulati qendror në këtë tezë është se, aty ku subjekti nuk e shkatërron objektin subjektiv (materialin projektiv), shkatërrimi e nxjerr kokën e vet dhe bëhet tipar qendror në pikën ku objekti perceptohet objektivisht, ka autonomi dhe i përket realitetit “të përbashkët”. Kjo është pjesa e vështirë e tezës sime, të paktën për mua.

​Në përgjithësi kuptohet se parimi i realitetit e fut dhe përfshin individin në zemërim dhe shkatërrim reaktiv, por teza ime është se shkatërrimi luan rolin e vet në bërjen e realitetit, duke e vendosur objektin jashtë vetes. Që kjo të ndodhë, nevojiten kushte të favorshme.

​Kjo është thjesht një çështje e shqyrtimit të parimit të realitetit të ngritur në fuqi të disatë. Sipas pikëpamjes sime, jemi mjaft të familjarizuar me ndryshimin në të cilin mekanizmat projektues e aftësojnë subjektin të fillojë të njohë objektin. Kjo nuk është e njëjta gjë me pretendimn se objekti ekziston për subjektin për shkak të punës së mekanizmave projektues të subjektit. Në fillim vrojtuesi përdor fjalë që ngjajnë se vlejnë për të dyja idetë në bash të njëjtën kohë, por nën shqyrtim të kujdesshëm shohim se dy idetë nuk janë aspak identike. Pikërisht këtu e orientojmë studimin tonë.

​Në pikën e zhvillimit që po shqyrtojmë, subjekti është duke krijuar objektin në kuptimin e gjetjes së vetë jashtësisë dhe duhet shtuar këtu se kjo përvojë varet nga kapaciteti i objektit për të mbijetuar. (Është e rëndësishme që “mbijetesa”, në këtë kontekst, do të thotë “të mos kundërsulmojë”, “të mos kthejë hakun”.) Nëse këto gjëra po ndodhin në një analizë, atëherë analisti, teknika analitike dhe mjedisi analitik, të gjithë vijnë në shprehje si mbijetesë apo jo ndaj sulmeve shkatërruese të pacientit. Kjo veprimtari shkatërruese është tentativa e pacientit për ta vendosur analistin jashtë zonës së kontrollit të plotfuqishëm, pra, jashtë në botë. Pa përvojën e shkatërrimtarisë maksimale (objekti nuk mbrohet), subjekti nuk e vendos kurrë analistin jashtë dhe prandaj nuk mundet kurrë të përjetojë më shumë se një lloj auto-analize, duke e përdorur analistin si një projektim të një pjese të vetes. Në terma të ushqyerjes, pacienti, atëherë, mund të ushqehet vetëm me veten dhe nuk mundet të përdorë gjirin për t’u shëndoshur. Pacienti madje mund të shijojë përvojën analitike por fundamentalisht nuk do të ndryshojë.

Dhe nëse analisti është një dukuri subjektive, ç’të themi për menaxhimin e mbetjeve? Nevojitet një pohim i mëtejshëm në terma të nxjerrjes jashtë [output-it]³.

​Në praktikën psikoanalitike, ndryshimet pozitive që vijnë në jetë në këtë zonë mund të jenë të thella. Ato nuk varen nga puna interpretuese. Ato varen nga mbijetesa e analistit ndaj sulmeve, që përfshin dhe ka të bëjë me idenë e mungesës së cilësisë të një ndryshimi drejt kundërsulmit. Këto sulme mund të jenë goxha të vështira që të përballen nga analisti⁴, sidomos kur shprehen në terma të deluzionit, ose përmes manipulimit që e bën analistin të kryejë faktikisht gjëra që janë teknikisht të këqija. (I referohem këtu edhe diçkaje si të qenurit një person tek i cili nuk mund të mbështetesh, në momente kur kjo është gjithçka që ka rëndësi, por edhe mbijetesës në kuptimin e të qëndruarit gjallë dhe të mungesës së cilësisë së kthimit të hakut apo kundërsulmit.)

​Analisti ndjen se do që të interpretojë, por kjo mund ta trazojë procesin dhe, për pacientin, mund të duket si një lloj vetëmbrojtje, ku analisti shmang sulmet e pacientit. Më mirë të pritet derisa faza ta ketë mbaruar dhe pastaj të diskutohet me pacientin çfarë ka qenë duke ndodhur. Kjo është me siguri legjitime, sepse si analistë kemi nevojat tona; por interpretimi verbal në këtë pikë nuk është veçoria thelbësore dhe sjellë rreziqe me vete. Veçoria thelbësore është mbijetesa e analistit dhe që të ruhet e paprekur teknika psikoanalitike. Përfytyroni sa traumatike mund të jetë vdekja faktike e analistit kur kjo lloj pune është në proces, edhe pse vdekja faktike e analistit nuk është aq e keqe sa zhvillimi brenda analistit i një ndryshimi qasjeje drejt kthimit të hakut. Këto janë mundësi që thjesht duhet të rrezikohen prej pacientit. Zakonisht analisti i jeton e i kalon këto faza të lëvizjes në transferencë dhe pas secilës fazë vjen shpërblimi në terma dashurie, e përforcuar nga fakti i prapaskenës së shkatërrimit të pavetëdijshëm.

​Mua më duket se ideja e një faze zhvillimore që ka të bëjë thelbësisht me mbijetesën e objektit ndikon [në] teorinë e rrënjëve të agresivitetit. Nuk ka vlerë të thuhet se foshnja disa-ditësh ka zili për gjirin. Legjitime është, megjithatë, të thuhet se në çfarëdo moshe që foshnja fillon të lejojë gjirin të zërë një pozicion të jashtëm (jashtë zonës së kontrollit të projektimit), atëherë kjo do të thotë që shkatërrimi i gjirit është bërë veçori. E kam fjalën për impulsin faktik për të shkatërruar. Është pjesë e rëndësishme e asaj që bën një nënë, të jetë personi i parë që e kalon fëmijën përmes kësaj përvoje të parë ndër shumë që do të hasen, të një sulmi që i mbijetohet. Ky është çasti i duhur në zhvillimin e fëmijës për shkak të dobësisë së njomë e relative të fëmijës, pra që mund t’i mbijetojë shkatërrimit disi më lehtë. Megjithëkëtë, [kjo] mbetet sërish çështje delikate dhe e ndërlikuar; është tejet e lehtë për një nënë që të reagojë moralisht kur fëmija i saj kafshon dhe shkakton dhimbje.⁵ Por kjo gjuhë që flet për “gjirin” është zhargon. Këtu përfshihet e gjithë zona e zhvillimit dhe menaxhimit, në të cilën përshtatja ka të bëjë me varësinë.

Do të shihet se, megjithëse shkatërrimi është fjala që po përdor, shkatërrimi i vërtetë i përket dështimit të objektit për të mbijetuar. Pa këtë dështim, shkatërrimi mbetet potencial. Fjala “shkatërrim” nevojitet, jo për shkak të impulsit të foshnjës për të shkatërruar, por për shkak të prirjes së objektit për të mos mbijetuar, gjë që do të thotë edhe që [objekti] të pësojë një ndryshim në cilësi apo qëndrim.

​Kjo mënyrë se si i shohim gjërat në prezantimin tim të kësaj çështje bën të mundur një qasje të re ndaj gjithë temës të rrënjëve të agresivitetit. Për shembull, nuk është e nevojshme që t’i japim agresivitetit të lindur më shumë se ç’i takon përkrah gjithçkaje tjetër që është e lindur. Padyshim, agresioni i lindur duhet të ketë ndryshueshmëri në kuptimin sasior në të njëjtën mënyrë që gjithçka tjetër që trashëgohet është e ndryshme ndër individë. Sa për kokntrast, të mëdha janë variacionet që dalin nga dallime në përvojat e foshnjeve të ndryshme të porsalindura në varësi të a janë ndihmuar të kalojnë apo jo këtë fazë shumë të vështirë. Variacione të tilla në fushën e përvojës janë njëmend të pamata. Veç kësaj, foshnjet të cilat janë ndihmuar të kalojnë mirë këtë fazë kanë gjasë të jenë më shumë agresivë klinikisht sesa ata që nuk janë ndihumar mirë ta kalojnë fazën dhe për të cilët agresiviteti është diçka që nuk mund të futet në qark, ose është diçka që mund të ruhet vetëm në formën e një rreziku për të qenë objekt sulmi.

Kjo lyp një rishkrim të teorisë mbi rrënjët e agresionit, pasi shumica e asaj që është shkruar deri tani nga analistët është formuluar pa iu referuar asaj që diskutohet në këtë kapitull. Në teorinë ortodokse, supozimi është gjithmonë aty, se agresioni është në reaksion ndaj hasjes me parimin e realitetit, ndërsa këtu është shtysa shkatërruese që krijon cilësinë e të jashtmes. Kjo është qendrore në strukturën e argumentit tim.

Le të shqyrtoj, për një çast, vendin e saktë të këtij sulmi dhe mbijetesës në hierarkinë e marrëdhënieve. Më primitiv dhe krejt tjetër është asgjësimi. Asgjësim do të thotë “pa shpresë”; kateksia [investimi psikik] fishket sepse s’ka asnjë rezultat që vjen të plotësojë refleksin e të prodhojë kështu kushtëzim. Nga ana tjetër, sulmi i zemëruar në lidhje me hasjen me parimin e realitetit është një koncept më i sofistikuar, që daton pas shkatërrimit që unë postuloj këtu. Nuk ka zemërim në shkatërrimin e objektit të cilit po i referohem, megjithëse mund të thuhet se ka gëzim për mbijetesën e objektit. Nga ky çast e tutje, ose në dalje nga kjo fazë, objekti është gjithnjë duke u shkatërruar në fantazi. Kjo cilësi e “gjithmonë duke u shkatërruar” bën që realiteti i objektit të mbijetuar të ndihet si i tillë, forcon tonin e ndjenjës dhe kontribuon në të qenurit konstant të objektit. Objekti tani mund të përdoret.

Dua ta përmbyll me një shënim mbi përdorimin dhe mënyrën e përdorimit. Me “përdorim” nuk dua të them “shfrytëzim”. Si analistë, ne e dimë se si është të përdoremi, që do të thotë se mund të shohim fundin e trajtimit, qoftë ky fund disa vite larg. Shumë nga pacientët tanë kur na vijnë e kanë zgjidhur tashmë këtë problem – ata mund të përdorin objekte dhe mund të na përdorin neve dhe mund të përdorin analizën, ashtu siç kanë përdorur prindërit, vëllezërit e motrat dhe shtëpitë e tyre. Megjithatë, ka shumë pacientë që kanë nevojë prejnesh që të jemi në gjendje t’u japim atyre një kapacitet për të na përdorur. Për ta, kjo është detyra e punës analitike. Në takimin e nevojave të pacientëve të këtillë, do të na duhet të dimë rreth asaj që po them këtu për mbijetesën tonë ndaj shkatërrueshmërisë së tyre. Ngrihet një sfond i shkatërrimit të pavetëdijshëm të analistit dhe ne mbijetojmë, ose përndryshe kemi të bëjmë me një tjetër analizë të pambarimtë.